KASİDE DER TAVSİF-İ BAĞDÂD VE MEDH-İ SULTÂN SÜLEYMÂN
Metin:
Münşi-i kudret ki çekmiş hâme-i hikmet-nigâr
Safha-i eyyâma kılmış sebt-i vasf-i her diyâr
Safha-i eyyâma kılmış sebt-i vasf-i her diyâr
Buk’a-i Bağdâd’ın etmiş vasfını Dârü’s-selâm
Kim ana teslîm ü Tahsîn ede her kişver ki var
Kim ana teslîm ü Tahsîn ede her kişver ki var
Evliyâ Burcu demiş zirâ ki hâk-i eşrefi
Buk’a buk’a evliyâu’llaha olmuştur mezâr
Buk’a buk’a evliyâu’llaha olmuştur mezâr
Habbezâ Bağdâd-i hayr-encâm ü cem’iyyet-eser
Kim oluptur mahzar-i âsâr-i lûtf-i Kirdigâr
Kim oluptur mahzar-i âsâr-i lûtf-i Kirdigâr
Hem hilâfet hükmünü hem saltanat fermânını
Bundan etmiş âleme cârî murûr-i rûzgâr
Bundan etmiş âleme cârî murûr-i rûzgâr
Bundandır bâkî nişân-i mu’ciz-i Hayrü’l-beşer
Tâk-i Kisrâ nüsha-i mülk-i mülûk-i kâm-kâr
Tâk-i Kisrâ nüsha-i mülk-i mülûk-i kâm-kâr
Bunda olmuş huccet-i hükm-i hilâfet muntavi
Bundadır hâk-i hilâfet-hîz-i hatm-i Çâr-yâr
Bundadır hâk-i hilâfet-hîz-i hatm-i Çâr-yâr
Bunda bağlanmış gezâ şem-şîrini Sultân-i Rûm
Bunda salmış sâye-i ikbâl Şâh-i Zü’l-fekâr
Bunda salmış sâye-i ikbâl Şâh-i Zü’l-fekâr
Bunda kılmış sırr-i Hak zâhir şehid-i Kerbelâ
Bundadır tahkîk-i sıdk ü kizb için dârü’l-’iyâr
Bundadır tahkîk-i sıdk ü kizb için dârü’l-’iyâr
Bunda olmuş münteşir feyzi İmâm-i A’zam’ın
Bunda bulmuş behre-i ilm-i seri’at intişâr
Bunda bulmuş behre-i ilm-i seri’at intişâr
Bundadır Ma’rûf’a ser-menzil Cüneyd’e cilve-gâh
Bundadır Behlûl-e zencir-i cünun Mansûr’a dâr
Bundadır Behlûl-e zencir-i cünun Mansûr’a dâr
Destin etmiş seyr bin Hâtem kimi sahrâ-nişin
Şehrin etmiş taht bin Nûşirevan tek şehr-yâr
Şehrin etmiş taht bin Nûşirevan tek şehr-yâr
Bunda olmuş sıyt-i ihsan ü kerem âfâk-gîr
Bunda bulmuş ma’delet resmi şiyâ’ ü iştihâr
Bunda bulmuş ma’delet resmi şiyâ’ ü iştihâr
Sahn-i sahrâsında bin Leylî vü Mecnun cilve-ger
Kûh-sârı üzre bin Ferhâd ü Şirin bâde-hâr
Kûh-sârı üzre bin Ferhâd ü Şirin bâde-hâr
Her garibe nâzenin şehr ü vilâyâtı vatan
Her mizâca mu’tedil âb ü hevâsı sâz-kâr
Her mizâca mu’tedil âb ü hevâsı sâz-kâr
Türbet-i makbüli birr ü fâcire te’sir-bahş
Hâk-i pâki sûret-i her niyyete âyine-dâr
Hâk-i pâki sûret-i her niyyete âyine-dâr
Bu mücerebdir ki bulmaz zulm bunda imtidâd
Bu mukarrerdir ki zâlim bunda olmaz pây-dâr
Bu mukarrerdir ki zâlim bunda olmaz pây-dâr
Gerçi birkaç gün felek hayl-i belâ ta’yin edip
Kılmak isterdi bu mülkün raht-i ayşın târ-mâr
Kılmak isterdi bu mülkün raht-i ayşın târ-mâr
Küfr müstevlî olup kılmıştıİsalâm’ı zebûn
Cehl istilâ bulup etmişti ilm ehlini hâr
Cehl istilâ bulup etmişti ilm ehlini hâr
Tuttu dest-i nâle-i mazlûm devrân dâmenin
Saldı dûd-i âh-i dil âyine-i çehre gubâr
Saldı dûd-i âh-i dil âyine-i çehre gubâr
Çehr fi’l-hâl oldu ol re’yi galattan münfa’il
Devr fi’l-fevr oldu ol fikr-i hatâdan şerm-sâr
Devr fi’l-fevr oldu ol fikr-i hatâdan şerm-sâr
Lûtf-i Îzid şâmim-i ahvâl-i ehl-i fark olup
Kıldı feyz-i adl ile tedbîr-i acz ü inkisâr
Kıldı feyz-i adl ile tedbîr-i acz ü inkisâr
Bayır olmuş mülke ta’yîn etti mi’mâr-i hıred
Susamış gül-zâre irsâl etti ebr-i nev-bahâr
Susamış gül-zâre irsâl etti ebr-i nev-bahâr
Bâd-pâ-yi azm-i kişver-gir-i âlem-gerd ile
Kuhl-i a’yân-i Acem kıldıkda hâk-i reh-güzâr
Kuhl-i a’yân-i Acem kıldıkda hâk-i reh-güzâr
Kıldı meşhûr-i Arab feth-i Acem târihini
Geldi Burc-i Evliyâ’ya Pâd-şâh-i nâm-dâr
Geldi Burc-i Evliyâ’ya Pâd-şâh-i nâm-dâr
Rûşen etti adlden her gûşesinde bin çerağ
Câri etti feyzden her mülküne bin cûy-bâr
Câri etti feyzden her mülküne bin cûy-bâr
Halladallahümme sultânen sakâ erze’l- Irak
Hiynemâ ıztarret bi-isrâli’s-sehâbi ke’l-behâr
Hiynemâ ıztarret bi-isrâli’s-sehâbi ke’l-behâr
Muktedün levlâh mâ-sirrenâ ilâ sahni’s-sürûr
Muhtedün levlâh mâ-nimnâ ala mehdi’l-karar
Muhtedün levlâh mâ-nimnâ ala mehdi’l-karar
Adluhu min nâibâti’d-dehr kehfün li’l-enam
Mâlehüm illâ bihi’t-teskîn inde’l-ıztırâr
Mâlehüm illâ bihi’t-teskîn inde’l-ıztırâr
Seyfuhu min hadisât’d-devr hısnün li’l-’adâ
Mâlehüm illâ karârün fihi min havli’l-firâr
Mâlehüm illâ karârün fihi min havli’l-firâr
Sıytuhu bi’l-adli li’l-islâmi aslü’l-intizâm
Zikruhu bi’l-mecdi li’l-eslâfi vechü’l-iftihâr
Zikruhu bi’l-mecdi li’l-eslâfi vechü’l-iftihâr
An bülend-ahter ki fazl-ı evvelîn ü âhirîn
Yâfte der-gevher-i zât-ı şerîfeş inhisâr
Yâfte der-gevher-i zât-ı şerîfeş inhisâr
Nûr-i mülk-râ-yi mâh ez-şem’-i cûd-eş müstenîr
Tiğ-i âlem-gîr-i mihr ez-dest-i feth-eş müste’âr
Tiğ-i âlem-gîr-i mihr ez-dest-i feth-eş müste’âr
Asra-i dîvân-ı hükm-eş nüsha-i dîvân-ı hasr
Kâfir anca muztarr u makhûr-ı müslim dest-kâr
Kâfir anca muztarr u makhûr-ı müslim dest-kâr
Kârgâh-ı lütf u kahr-eş mazhar-ı nâr u na’im
Mü’min ânca mün’im u hoş-vakt münkir hâr u zâr
Mü’min ânca mün’im u hoş-vakt münkir hâr u zâr
Dergeh-eş arş-ist der-rıf’at ki ez çarh-ı berîn
Mi-nümâyed devr-i bâ-sûkkân ân kurb u cevâr
Mi-nümâyed devr-i bâ-sûkkân ân kurb u cevâr
Hışmet-eş bahr-ist der-vüs’at ki hest ez-vey muhit
Katre-i efgende tahrik-i tal’âtum ber-kenâr
Katre-i efgende tahrik-i tal’âtum ber-kenâr
Ger koned ez-sad hezâr efzûn-ter evsâf-eş rakam
Nist mümkin dâden-i şerh-i yeki ez-sad hezâr
Nist mümkin dâden-i şerh-i yeki ez-sad hezâr
Ol Şeh-en-şâh-i felek-tâbi’ ki vermiş devleti
Bahr ü ber hükmünde hur-şîde livâ-yi zer-nigâr
Bahr ü ber hükmünde hur-şîde livâ-yi zer-nigâr
Hadd-i zâtı mâ-verâ-yi iktidâr-i vehm ü akl
Resm-i feyz-i fıtratı ma-fevk-i hadd-i iktidâr
Resm-i feyz-i fıtratı ma-fevk-i hadd-i iktidâr
Fevz gülzârında bir ser-sebz nahl-i bâr-ver
Feyz deryâsında bir pâkize dürr-i şâh-vâr
Feyz deryâsında bir pâkize dürr-i şâh-vâr
Her ne kim âlem ana muhtâc ol andan gâni
Her ne anunla tefâhur halka andan ana âr
Her ne anunla tefâhur halka andan ana âr
Mülk-i istiğnâda fezy-i ni’metinden lâ-yezâl
Hâzin-i gerdûna hükm-i sedd-i bâb-i iftikâr
Hâzin-i gerdûna hükm-i sedd-i bâb-i iftikâr
Cilve-gâh-i evc-i isti’lâda vehminden müdâm
Bâd-pâ-yi hoş-hırâm-i çehre bîm-i i’tibâr
Bâd-pâ-yi hoş-hırâm-i çehre bîm-i i’tibâr
Pâd-şâh-i behr ü ber Sultan Süleymân-i veli
Ser-ver-i sâhib-nazar Şâh-en-şeh-i şefkât-şi’âr
Ser-ver-i sâhib-nazar Şâh-en-şeh-i şefkât-şi’âr
Ol nihâl-i gül-şen-i devlet ki şâh-i gül kimi
Lûtf u kahrından verir ahbâba gül a’daya hâr
Lûtf u kahrından verir ahbâba gül a’daya hâr
Her cihetten zât-i pâki nokta-i pegâr tek
Hâsıl andan her taraf yümn-i yemin yüsr-i yesâr
Hâsıl andan her taraf yümn-i yemin yüsr-i yesâr
Bânî-i hikmet ki erkân-i anâsırdan müdâm
Çâr divâr-i serây-i san’at eyler üstüvâr
Çâr divâr-i serây-i san’at eyler üstüvâr
Salmadan kûh-i şükûhundan anun seng-i esâs
Her binâ zımnında istihkâma kılmaz i’tibâr
Her binâ zımnında istihkâma kılmaz i’tibâr
Heft ahter kim kazâ emrin ser-encâm etmeğe
Nâka tek kudret beyâbânında çekmişler kâtar
Nâka tek kudret beyâbânında çekmişler kâtar
Kat’i râh-i Ka’be-i maksûd ederlerse n’ola
Ol kazâ-hükm ü kader-fermâna vermişler mehâr
Ol kazâ-hükm ü kader-fermâna vermişler mehâr
Münkati’dir dehrden asrında tedbir-i umûr
Mürtefi’dir çerhden devrinde telif-i medâr
Mürtefi’dir çerhden devrinde telif-i medâr
Fâş söylerler ki biz ma’zûlüz emr ü nehyden
Hâkim oldur andadır fermân anundur ihtiyâr
Hâkim oldur andadır fermân anundur ihtiyâr
İstese gerdun gezip rûy-i cihânı sert-e-ser
Nusret-i İslâm için bulmaz anun tek şehr-yâr
Nusret-i İslâm için bulmaz anun tek şehr-yâr
Şer’ hıfzında mütimm-i mu’cizât-i Mustafâ
Din zûhûrunda şerîk-i ecr-i Ashâb-i kibâr
Din zûhûrunda şerîk-i ecr-i Ashâb-i kibâr
Olmasa mümkin fezâ-yi arşa-i adlinde seyr
Zulm ederdi dâr-i dünyâ ehline dünyâyı dar
Zulm ederdi dâr-i dünyâ ehline dünyâyı dar
Hak idi âdil Süleyman hâkim etmiş âleme
Evvel ü âhir kılıp sırr-i adâlet Aşkâr
Evvel ü âhir kılıp sırr-i adâlet Aşkâr
Ol Süleymân’ın şükûhu dive salmış rüsta-hiz
Bu Süleyman savleti küffâri etmiş hâk-sâr
Bu Süleyman savleti küffâri etmiş hâk-sâr
Ol Süleymân’a mehalli azmde mahmil hevâ
Bu Süleymân’a zamân-i rezmde rezmde mahkûm nâr
Bu Süleymân’a zamân-i rezmde rezmde mahkûm nâr
Âlemmin vasfın Süleyman mülkü derlerse n’ola
Çun Süleyman’dan Süleyman’a kalıptır yâd-gâr
Çun Süleyman’dan Süleyman’a kalıptır yâd-gâr
Almağa kıymet verip yeredn gubâr-ı der-gehin
Çerh tedbîr-i ticaret eylemiş leyl ü nehâr
Çerh tedbîr-i ticaret eylemiş leyl ü nehâr
Ay ü günden keyl edip şâhid tutup halka verir
Nûrunu peymâne peymâne alır andan’i yâr
Nûrunu peymâne peymâne alır andan’i yâr
B’illâh ey devlet ki der-gâhında mahremsin anun
Düşse fırsat hâlim ol der-gâha arz et zinhâr
Düşse fırsat hâlim ol der-gâha arz et zinhâr
Kılmışım tertîb-i sahn-i sıdka bin dürr-i senâ
Bulmazam ruhsat ki der-gâha kılam bir bir nisâr
Bulmazam ruhsat ki der-gâha kılam bir bir nisâr
Benden ol gâfil ana ben rûz ü şeb ehl-i du’â
Benden ol fâriğ ana ben muttasıl ümmîd vâr
Benden ol fâriğ ana ben muttasıl ümmîd vâr
Yâ Rab olmaz mı ola âhir bu derd-i iştiyâk
Yâ rab olmaz mı ola zâ’il bu renc-i intizâr
Yâ rab olmaz mı ola zâ’il bu renc-i intizâr
Buldu âlem feyz-i âmından ilac-i derd-i dil
Hâşe-li’llâh kim kala ancak Fuzûlî dil-figâr
Hâşe-li’llâh kim kala ancak Fuzûlî dil-figâr
Var ümîdim kim ola hem şâmil ana merhamet
Âma olur elbette feyz-i sâye-i Perverdigâr
Âma olur elbette feyz-i sâye-i Perverdigâr
Tâ medâr-i gerdiş-i gerdun bulup imkân-i devr
Defter-i devrân ede hıfz-i hisâb-i heft ü çâr
Defter-i devrân ede hıfz-i hisâb-i heft ü çâr
Heft ahder ede emr-i Pâd-şâh’a inkiyâd
Çâr unsur ola tab’-i Pâ-dişâh’a sâz-kâr
Çâr unsur ola tab’-i Pâ-dişâh’a sâz-kâr
Vezin:
Fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilün